ülkemizin en güzel illerindendir Kahramanmaraş. örfü ile olsunadeti ile olsun kurtuluş savaşından önce bile kendinden ödün vermemiştir.onları yozlaştırmaya çalışanların sonunu sahip olduğu madalya fazlasılagöstermektedir. bir çok köyünde hala örf adetler canlı tutulmaktadır.ayrıcaKahramanmaraş dondurmasıyla dünyaya nam salmıştır.Asıl adı Markasi?dir. Halk dilinde Maraşolarak değişmiştir. Kurtuluş savaşında Fransızlara karşı şehirlerini kahramancasavunduklarından meclis tarafından 2 Şubat 1922?de kahraman ünvanı verildi.bugüzel ilin adetleri o kadar çoktur ki hepsini anlatmaya sayfalar yetmez.Enbelirgin olanları şunlardır.
Düğün Adetleri
Unutulmayan örf ve âdetlerimiz oldukça çoktur. Bunlardan biride"Düğün Âdetleri"dir. Halk çoğunluğunu orta tabakanın teşkil ettiğiKahramanmaraş'ta yüzyıllardan beri süregelen düğün âdetlerini bugün de hermahallede, her evde ve her mevsimde görebiliriz. Yabancılar için gayet orijinalve hoş, düğün sahipleri için gerekli ve çocuklar için bir eğlence olan bu güzeldüğün âdetlerini, dolayısıyla mutlu bir yuvanın kurulabilmesi için gösterilenbu çabaları, kız görme, şerbet, nişan, kına, gelin getirme, düğün, nikâh,gerdek ve el öpmeler diye özetleyebiliriz.
Görücü (Kız Görme)
Kahramanmaraş'ta evlenmelerin büyük bir kısmı görücülerinaracılığı ile olur. Aileler oğulları evlenme çağına gelince kız görmeyebaşlarlar. Oğlan evlenmek isteğini söylemekten çekindiğinden bunları bazıhareketlerle göstermeye çalışır örneğin elbisesini suya ıslatıp yıkamadanasar.
ŞerbetŞerbet günü, bir Pazartesi veya Perşembe günüdür. Her ikiailenin tuttuğu kadınlar tarafından hısım ve akrabalar şerbete davet edilirler.Konuklara oğlan evi tarafından gönderilen meyve, tatlı ve çerezler ikramedilir. Yine oğlan evinin gönderdiği şeker şerbet yapılır. Şerbet dağıtılırkenkaynana kız yüzük takar. Hocalar dualar okur. Nişandan sonra oğlan evininakrabalaarı tek tek gelini görmeye gider ve hediye götürülür.
Düğün Hamamı Kız evi, oğlan evinin kiraladığı hamama yineakrabaları ile giderler. Saçları örülüp altın mahmudiyelerlesüslendikten sonra başı bağlanır. Bundan sonra gelinin ön tarafına yeşil, arkatarafına kırmızı olmak üzere iki tane duvak bağlanır, ayağı sarı edik ile çorapgiydirilir. Kollarında kırmızı kurdela bulunan sağdıçlar gelinin yanlarında;natırönde, arkasında da kız evinin gelin olacak çağa gelmiş kızları bulunur.
Kına cumartesi günü öğleden sonra oğlan evi, kız evine gider vekaynanasının eli geline öptürüldükten sonra kaynana gelinin avucuna kına koyar.Burada kullanılan tahta kaşık oğlan evin gider. Herkes gittikten sonra gelinavucundaki kınayı evin duvarına çarpar. Bu davranışı gelinin o kına gibitertemiz evi bırakmış olduğuna delalet eder.
Bugün gelinler arabalarla götürülüyor. Araba geleneğide önemlidir. Araba ne kadar çok olursa düğün o kadar şerefli sayılır. Gelinarabasının önüne halktan ip geren olursa şoförün yanında oturan kayın peder,avuç dolusu bozuk para fırlatır. Gelin oğlan evinin kapısında kayın pederininelini öper, kaynana gelinin ayağı önünde boş bir şişe kırar ve çocuklara paraatar. Gelin merdivenden çıktıktan sonra kaynananın kolunun altından geçer.
Dini NikahÇoğunlukla öğleden sonra yapılır. Kız ve oğlan vekilleri,şahitleri, imam efendi ve oğlan ile kızın babaları bulunur. Kızın vekilliğinikendisine nikah düşmeyen bir kişi üzerine alır. Vekillik alırken bu adamşahitlerin huzurunda geline üç defa "Beni vekil kabul ettiniz mi?"diye sorar, kızda "Evet" der veya sükût ederse "Sükûtikrardandır" deyip vekilliğini alır. İmam efendi nikah kıyar.
El Öpme Damat, gelin ve yakın akrabaları Pazar'a rastlayanbir günde kız evine el öpmeye giderler. Damat, kayın peder ve kaynanasınınelini öper
.
Kahramanmaraş İlinde
yeni doğan çocuğa bakış
İl merkezi, ilçe ve köylerimizde öteden beri yeni doğan çocuklarayapılan işlem türlü özellikler göstermektedir. Bunlardan yaygın olanlarışöylece toplayabiliriz.Çocuk doğunca göbeği, beş parmak ya da bir süngüç (Başparmak ile şahadet parmağı arasındaki uzunluk) yukarıdan makasla kesilir. Birazdaha yukarıdan kesilirse sesinin güzel olacağına inanılmaktadır. Çocuk oğlanolursa kesilen göbeği "Ahırcı olsun, malcı olsun, çiftçi olsun" diyeahıra gömülür. Kız olursa "Don (Çamaşır) yusun, çalışkan olsun, temizolsun diye suya atılır.Ebe göbeği keserken çocuk kız ise, çoğunlukla Peygamberya da uğurlu saydıkları kişilerden birinin adını göbek adı olarak koyar.Loğusa'ya üç güne kadar su verilmez. Önce yağ ile pekmez karışımı hafifçe kaynatılıpiçirilir. Bu üç gün içinde yoğurt ve süt vermeyi de doğru bulmazlar. Çocukdoğunca ebe tarafından tuzlanır. Bu işi, ağzı ve bedeni kokmasın, çocuk sağlamve pişkin olsun diye yaparlar. Yıkama işi doğumdan 5 - 10 dakika sonra yapılır.Çocuğu yıkarken ayaklarından tutup baş aşağı sallandırmak adettir. Bu işyapılırken "Boynu ve kolları uzun olsun" denir. Sonra kundaklayarakbeşiğe konur. Aradan üç gün geçince çocuğun altına toprak bırakılır.Çocukyürümeye geçinceye kadar toprak koyma işi devam eder. Toprakta yatan çocuğungürbüz olacağına inanılmaktadır. Üç ezan sesi duyulmadan çocuğa meme vermekdoğru sayılmaz. Asıl adının da, yaşlı bir kişi tarafından çocuğun kulağına ezanokunarak verilmesi şarttır.Çocuk kırkını doldurmadan önce bulunduğu odaya sukonmaz. Konursa çocuğun şeytanlar tarafından suda boğulacağına inanılır. Kırkıçıkmayan kadın ve çocuklar, diğer kırkı çıkmayan kadın ve çocukların yanlarınaalınmaz.Kırk basan çocuğun hastalanıp öleceğine dair inançlar yaygındır. Komşubulunan kırklı kadınların birbirlerine gelmeleri mutlaka gerekirse dikiş iğnesiverip öpüşürler. Yeni doğan bir çocuğun yanına çocuğu durmayan bir kadınsokulmaz. Şayet gelirse çok dikkat edilir. Çocuğu durmayan kadının öbür çocuğunüzerine silkelenmesinden korkulur. Bu davranış olursa çocuğun öleceğine ya dasakat kalacağına inanılır. Silkelenen kadın kendi çocuğundaki yaramazlığın öbürçocuğa geçeceğini sanır. Öbür tarafta bunu böyle düşünür. Bu silkinme olayına"Tıbıkası Geçti" denir. Çocuğun göbeği düşmeden komşulara evdenhiçbir şey verilmez. Kırklı çocuğu evde yalnız bırakmazlar. Baş ucuna yaKur'an-ı Kerim ya da bir süpürge koyarlar.Doğumdan kırk gün sonra çocuk veananın kırkı çıkarılır. Bunun için en az kırk delikli bir süzgeç yahut hamamkesesinden üç tas su geçirmek şarttır. Bu üç tas su ana ve çocuğun başındanaşağı dökülür. Tastaki suyu dökmeden önce, bunu yapacak olan kadın, "Kırk,kırk, kırk, ..." elini tastaki suya kırk defa çarpar. Hamam olan yerde,doğuran kadın hastalıklarını atmak için terletilmesi yoluna gidilir. Bundanbaşka, bir yumurtanın içine türlü baharat karıştırılarak bedenine sürülür. Bazıyerlerde doğumun yedinci ve yirminci günlerinde de kırk çıkarma işlemleriyapılmaktadır.
Yöresel Yemekler
Tirşik çorbası Ekşili et kabak Tarhana çorbası Eşkilayesulusu Ekşili çorba Nohut yahnisi Simit körftesi Söörme Kısırköftesi Tas pilavı Yavan köfte Acem (Havuçlu) pilavı İçli KöfteFıstıklı pilav Çiğ köfte Çökelek böreği Bezdirme köftesi Bayram çöreği Ekşiliköfte Yoğurtlu köfte Patlıcan dolması Kabak dolması Biber dolmasıEkşili Kebab Ciğer Kebabı Yaprak Sarması Ekşili Bamya PatlıcanKebabı Bulamaç Kuru Dolması Dövmeli MercimekÇorbası Yoğurtlu Dövme Çorbası Pıt Pıt Lapası Bulamaç Kabak Lapası SömelekKöfte Maraş Pilavı DövmeAşı Tavuklu Pilav Peynirli Börek Saç Kavurması Külbastı EtBöreği Leğen Çorbası Bezdirme Bazlama MaraşPaçası Suluyağlı Köfte Yoğurtlu Kebab MımbarDolması İçli Köfte
Tatlılar
Dondurma HarmandaBaklava İllende Hapısa Fıstıkezmesi Baklava Kadayıf Peynir helvası Unhelvası Çullamatatlısı Un Sucuğu PestilSucuğu Samsa Bastık, pestil,kırma Un ve PestilSucuğuBaklavaFıstık Ezmesi
Kahramanmaraş'ın MilliKültürünün özünü teşkil eden folklor değerlerimiz içinde halk oyunları ilksırayı alır. Kahramanmaraş'ın folklor yapısı Akdeniz, İç Anadolu, Doğu Anadoluve Güneydoğu Anadolu etkileri altında kalmıştır. Bu nedenle, ilin çeşitliyörelerinde bu etki alanları değişik karakterler göstermektedir. Kahramanmaraşmerkezindeki milli oyunların başlıcalarını şöyle sıralayabiliriz: Ceren, piri,abak, bertizi, kelek, bevdi, çoban, Kahramanmaraş üç ayağı, Kahramanmaraşhalayı ve koçevi gibi oyunlardır. Bu oyunlar davul ve zurna eşliğinde oynanır. Milli oyunlarda giyilen kıyafetler, başta üzerinekırmızı poşu sarılmış keçe külah, sırtta sırma veya simli aba, sim-sırma ileişlenmiş kadife döşlük, döşlüğün altında tek düğmeli yakasız gömlek, alttasim-sırma işlenmiş şalvar, belde palaska, ayakta açık mavi renkte çorap veKahramanmaraş'a özgü gülşeftali yemeni giyilir. Bu milli kıyafetlerin esaskökeni Kahramanmaraş'ın mahalli çete kıyafetlerinden gelmektedir
Kahramanmaraş;ta eskiden kullanılan yöresel kadın kıyafeti; Baştarenkli veya beyaz poşu, sırtta üç etekli zıbın, fistan, cepken, (Fermane) beldekuşak, ayakta topuklu kunduradan oluşmaktadır. Yöresel erkek kıyafeti ise;Başta poşu, keçe ve külah, sırtta renkli mintan üzerinde sırma ve simli cepken,belde simli silahlık, ayakta bordro siyah şalvar, çizme veya yemeni ayakkabı veçoraplardan oluşmaktadır. Eskiden erkeklerin birçoğu sahtiyan ve göndenyapılmış çizme, postal çarık giyerlerdi. Kadınlar ise sahtiyan ve göndenyapılmış "Gülşeftali" veya sarı renkte ökçeli nalçalı"Edik" kaluç kundura giyerlerdi. Çoraplar ise yünden veya keçi kılındanyapılmış dizleme idi.Ayrıca maraş şivesiylede farklılık göstermektedir. bunabir kaç örnek vermek gerekirse
-şu hapaplaa(takonya) sana bi vurursamm nefesiiikeseriimm haaaaa
--şupüsüğü fıncıt şurdan da yemeğimiz yiyek
--şiiitedee notingg bahımm işler nasıl hoooo
--geliikgidiik sizi evde bulamiik heeeri
--keeleebacım biz hergün erkenden yatiikk...
sabananişee gediiikk.. yaa...
--şurdanayhırı gettik mi yola çıharık..
--Aaşamdansonaa evedemisiiz gıı? evdeysazzz bizim herifinen size oturmaya gelicik. ikicor neyin ederikk