MERYEM KIZILAY YAZDI

El Sanatları insanoğlu var olduğundan beri tabiat şartlarınabağlı olarak ortaya çıkmıştır. İnsanların ihtiyaçlarını karşılamak, örtünmek vekorunmak amacı ile ilk örneklerini vermiştir. Daha sonra gelişerek çevreşartlarına göre değişimler gösteren el sanatları, ortaya çıktığı toplumunduygularını, sanatsal beğenilerini ve kültürel özelliklerini yansıtır halegelerek "geleneksel" vasfı kazanmıştır.

Kahramanmaraş?ın da el sanatları geniş ve derin tarihisebebiyle büyük zenginliğe sahiptir. Aradan geçen binlerce yıla rağmen bugün deçeşitli alanlarda birbirinden güzel eserler veren Kahramanmaraş?lı ustalarınbüyük emek ve sabırla sürdürdükleri el sanatları Türk el sanatlarının binlerceyıllık sürekliliğinide gözler önüne sermektedir. İşte butün bu çarpıcı özelliklerdendolayu kahramanmaraş?ın Türk el sanatları tarihinde önemli bir yeri vardır.

Kuyumculuk:

Altın kolay işlenen, yüksek değerli, paslanmaz metalik birelementtir. Bilinen yazılı kayıtlara göre M.Ö. 3200 yıllarında Mısırdarphanelerinde para olarak basılmıştır. Anadolu'da Kahramanmaraş ve Gaziantepyöresinde M.Ö. III. yüzyılda Romalılar döneminde altına rastlanmaktadır. Dahaönceleri Orta Asya'da yaşayan İskit Türkleri'nin de (M.Ö.1000'li yıllarda)altıncılıkla uğraştıkları bilinmektedir. Altın Tarihten bu zamana kadardevam ederek ve kendini geliştirerek yeni modelleri ile piyasadaki yerini herzaman muhafaza etmiştir. Günümüze kadar yapılagelen Maraş BurmasıKahramanmaraş'a özgüdür. Bu meslek grubu ile Kahramanmaraş'ta büyük bir işistihdamı ve şehir ekonomisi'ne önemli katkılar sağlanmaktadır. Türkiye'dealtın merkezi olan İstanbul'dan sonra Kahramanmaraş ikinci sıradadır. İşlenenaltın takılar ise Türkiye geneline dağıtılmaktadır.

Bakırcılık:

Anadolu?da en çok kullanılan maden bakırdır. Bakır ve bakırişlemeciliğinin tarihi insanlık tarihi kadar eskiye dayanmaktadır. Ancak busanatla uğraşan büyüklerden ve bu işle iştigal edip bugün hayatta olmayanustalardan edinilen bilgilere göre, bakır işlemeciliği tarihinin, insanlıktarihi kadar eski olduğudur. Bakır eşya, bakırdan ve pirinç diye tabir edilenbakır ve çinkonun karışımından elde edilen maddeden işlenerek yapılır.Günümüzde en çok kullanılan maden işleme olan bakır kalaylanarak Ev, mutfak vesüs eşyası olarak ilimizde yaygın bir şekilde sürdürülmektedir. Bakır mamulleriyurt içinde ve yurt dışında oldukça beğenilmekte ve talep edilmektedir. Bu satışlarKahramanmaraş?ın ekonomisine büyük gelir sağlamaktadır.

Dokumacılık:

Türk El Sanatları Hakkında Anadoluda çok eskiden beri yapılagelen çoğu yörede geçim kaynağı olmuş ve olmaya devam eden bir el sanatıdır. Elsanatlarımızın zarif örneklerindendir. Kahramanmaraş'ta dokumacılık temeldegöçebe kültürüne gelenek ve göreneklerimize dayanır. Yolluk, heybe, torba,kilim, yük çulu, çuval, haral, çadır örtüsü ve göçer eşyalarıdır. Günümüz deteknolojinin de gelişmesiyle şu anda Kahramanmaraş'ta modern tesislerdedokumacılık yapılmaktadır.

Ahşap Oymacılığı:

Barınma gereğinden doğan mimari, bölgelerin coğrafikoşullarına göre biçimlenmiş, çeşitlenmiştir. Buna bağlı olarak gelişen Ahşapişçiliği Anadolu?da Selçuklu döneminde gelişip, kendine özgü bir niteliğeulaşmıştır. Selçuklu ve Beylikler dönemi ağaç eserler daha çok mihrap, camikapısı, dolap kapakları gibi mimari elemanlar olup üstün işçilik içermişlerdir.Osmanlı döneminde sadeleşerek daha çok sehpa, kavukluk, yazı takımı, çekmece,sandık, kaşık, taht, kayık, rahle, Kur?an muhafazası gibi gündelik kullanımeşyaları ve pencere, dolap kapağı, kiriş, konsol, tavan, mihrap, minber,sanduka gibi mimari eserlerde uygulanmıştır.

Kakma, boyama, kabartma-oyma, kafes, kaplama, yakma gibitekniklerle işlenen ahşap eşyalar günümüzde de kullanılmaktadır. Bu tekniklerİlimizde halen devam eden hammaddesine göre değer kazanan baston ve asalarınkullanımı yüzyıllar boyunca süregelmiştir. En çok yapılan ve rağbet gören mamullergenellikle çeyiz sandığı, mücevher kutuları sehpa takımları, tepsi, tavla,camekan, aynalıklardır. Kahramanmaraş ekonomisine katkısı bulunmaktadır.

Köşgerlik:

Köşgerlik, deri işlemeciliğinin genel adıdır. Eskiden,ANADOLU'da oldukça yaygın olan meslekler gurubunda olan bu uğraş,lastik-plastik gibi teknolojik petrol türevli ürünlerin de çıkmasıyla zamanlaunutulan mesleklerden olmuştur. Teknolojinin alıp tarihe gömdüğü mesleklerdenbiri olan ve Osmanlı döneminde padişahından askerine, halkından uşağına herkesimin giydiği ?çarık?ın anayurtlarından olan Kahramanmaraş?ta yapılmaktadır.

Simsırma İşlemeciliği:

Sim sırma işlemeciliği Maraş işi, dival işi, mukavva işi,bastırma işi ve tepebaşı gibi isimlerle bilinmesine karşın orijinal kökeniKahramanmaraş olduğundan ve en çok bu ilde yapıldığından tüm dünyada Maraş işiolarak bilinmektedir. Sim sırma işi tersi ile yüzü farklı görüntüde olan, altınve gümüş renkte sim ve sırma kullanılarak yapılan tek yüzlü bir işlemesanatıdır.

Bu orijinal işlemenin tarihi Selçuklular devrinekadar uzanır. Sırmacılık önceleri saraçlar tarafından yapılırdı. Selçuklularındağılmasından sonra ortaya çıkan beyliklerden Dulkadiroğlu Beyliğinin merkeziMaraş, Elbistan ve çevresi idi. Bu dönemde Osmanlı sarayına gelin gidenDulkadiroğlu Beyinin kızı Emine Hatun?un çeyizleri arasında bulunan sırmaişleri saray çevresinin dikkatini çekmiş ve çok beğenilmiştir. Bu tarihtensonra Osmanlı Türk sanatında önemli bir yer tutan sırma işlemeciliğisaraçlıktan ayrı özel bir sanat dalı haline gelmiştir.

Kahramanmaraş'ta sim sırma işlemeciliği çok gelişmişolduğundan devlet tarafından sim sırma okulu açılmış ayrıcada Kahramanmaraşhalk eğitim merkezleri tarafından genç kızlara sim sırma işçiliği kurslarıverilmektedir. Sim sırma işlemeciliği günümüzde dünya modasına kadaruzanmıştır.

Diğer El Sanatları:

Külekçilik, Dericilik, Saraççılık, Fırıncılık, Köşkercilik,Nalbantlık, Semercilik, Demircilik, Aba Dokumacılığı, Kalaycılık, Mobilyacılık,Çıkrıkçılık, Tenekecilik, Değirmencilik, Çömlekçiler.